Kjalarnes – Gangsetning skólphreinsistöðvar

Heimild: 

Nóvember 2017

Í nóvember var ný hreinsistöð skólps á Kjalarnesi tekin í notkun. Með stöðinni er nú allt þéttbýli á höfuðborgarsvæðinu tengt við hreinsistöðvar og punkturinn hefur verið settur yfir i-ið í því risavaxna verkefni sem uppbyggingarátak fráveitu höfuðborgarinnar, sem hófst árið 1995, hefur verið. Hreinsun strandlengjunnar í kjölfarið hefur verið nefnd stærsta skref í umhverfishreinsun sem stigið hefur verið hér á landi.

Hönnun hreinsistöðvarinnar á Kjalarnesi hófst 2006 og var smíði hennar boðin út í áföngum 2007 og 2008. Á árunum 2008-2010 voru mannvirkin byggð, dælubrunnar settir niður og megnið af lagnavinnu klárað. Hrunið og slæm fjárhagsleg staða Orkuveitu Reykjavíkur á þessum tíma varð svo til þess að framkvæmdum var frestað.  Þær hófust svo aftur með lagningu sjólagnar árið 2015. Stöðin þjónar íbúum Grundahverfis þar sem búa á sjötta hundrað manns.

Hreinsistöðin hreinsar öll gróf efni úr skólpinu auk þess að sía frá sand og fitu. Skólpinu er því næst dælt um kílómetra út í sjó.

Mannvirki sem þetta kostar mikinn pening, bæði í byggingu og rekstri. Það skiptir máli að umgangast það á réttan hátt svo það komi að sem mestu gagni. Undanfarin misseri hafa Veitur staðið fyrir átakinu Blautþurrkan er martöð í pípunum sem ætlað er að vekja athygli á því að klósett eru ekki ruslafötur. Í  þau eiga ekki að fara blautþurrkur, bindi, eyrnapinnar, tannþráður eða aðrar hreinlætisvörur.  Á hverjum degi fáum við gríðarlegt magn af rusli í hreinsistöðvarnar okkar. Mikil vinna og kostnaður felast í því að hreinsa dælur og farga ruslinu. Með því að minnka magn óæskilegra hluta og efna sem við sendum í fráveituna getum við lækkað kostnað verulega. Til viðmiðunar þá sturtum við fjórfalt meira niður af slíku en Svíar.

Fita og olía á heldur ekki heima í fráveitukerfinu. Fita og blautklútar eru til dæmis slæm blanda. Úr þeim efnivið geta orðið til svokallaðir fituhlunkar, eða ”fatbergs” eins og þeir heita upp á ensku. Þeir eru stórt vandamál í fráveitukerfum víða um heim og hér á landi líka. Málning, leysiefni, lyf og önnur efni eiga ekkert erindi í niðurföllin, því skal skila í endurvinnslu.

Veitur annast uppbyggingu og rekstur fráveitu í Reykjavík, Borgarnesi, á Akranesi, Bifröst, Hvanneyri, Varmalandi og í Reykholti. Þá er frárennsli frá Kópavogi, Mosfellsbæ, Seltjarnarnesi og hluta Garðabæjar hreinsað í hreinsistöðvum fráveitunnar við Ánanaust og Klettagarða.  Í Borgarbyggð reka Veitur fjórar tveggja þrepa hreinsistöðvar þar sem auk grófhreinsunar fer fram niðurbrot á lífrænum efnum áður en hreinsuðu skólpi er veitt í viðkvæman viðtaka.

Nokkrar áhugaverðar staðreyndir um fráveituna okkar

• Lengd lagna 1000 km
• Fjöldi dælustöðva 35
• Fjöldi hreinsistöðva 6
• Magn sem fer í gegnum hreinsistöðvar 70-80 milljón tonn á ári
• Meðalfrárennsli á íbúa 270 lá dag
• Í gegnum fráveitukerfið á höfuðborgarsvæðinu fer allt það sem sturtað er niður í klósett, vatn frá sturtum, baði, vöskum, þvottavélum og öðrum heimilistækjum sem nota heitt eða kalt vatn. Hitaveituvatn frá hitun híbýla er stór hluti skólpsins sem er frábrugðið skólpi víðast hvar erlendis. Í eldri hverfum borgarinnar tekur fráveitukerfið einnig við regnvatni og öðru vatni af yfirborði en á 7. áratugnum var farið að leggja tvöfalt kerfi og í þeim fer yfirborðsvatn aðrar leiðir til sjávar en skólpið.