Virkjanir, 2002 – 91 almenningsrafstöð

Grein/Linkur: Hvað eru virkjanir á Íslandi margar og hvað heita þær?

Höfundur:  Ulrika Anderson

Heimild:

.

.

April 2002

Mikið er framleitt af rafmagni á Íslandi og samkvæmt nýjum tölum frá Orkuspárnefnd eiga Íslendingar nú heimsmet í raforkunotkun á hvern íbúa.

Samkvæmt upplýsingum frá Orkustofnun er fjöldi almenningsrafstöðva á Íslandi 91. Af þeim eru 28 vatnsaflsstöðvar, 6 eru jarðhitastöðvar og 57 eru eldsneytisstöðvar sem brenna yfirleitt dísilolíu. Þó að dísilstöðvar séu flestar framleiða þær ekki mikið rafmagn eða aðeins 0,04% af samanlagðri rafmagnsframleiðslu Íslands. Vatnsaflsstöðvarnar framleiða mest rafmagn eða um 82% en jarðhitastöðvarnar framleiða um 18%.

Búrfellsvirkjun

Framleiðsla rafmagns með vatnsorku fer þannig fram að byggð er stífla til að safna saman vatni úr ám, oft í stór lón ef náttúrulegt rennsli í ánni er sveiflukennt. Þannig er rafmagn til dæmis framleitt í Búrfelli sem sjá má hér á myndinni. Úr lóninu er vatnið yfirleitt leitt um hallandi göng niður í stöðvarhús. Í stöðvarhúsinu knýr vatnið vatnshverfla eða túrbínur sem snúast og drífa rafal sem býr til rafmagn. Mest af rafmagni er framleitt í Búrfellsstöðinni í Þjórsá. Árið 2000 var framleitt um 2.100.000 MWh (megavattstundir) en það fullnægir rafmagnsþörf um 70.000 heimila. Aðrar stöðvar sem framleiða mikið rafmagn úr vatnsorku eru virkjanirnar við Hrauneyjafoss, Sigöldu, Blöndu, Sultartanga og við Sogið.

Þegar framleiða á rafmagn úr jarðhita er borað eftir heitri gufu sem kemur upp úr jörðinni með miklu offorsi. Gufan er notuð til þess að snúa gufuhverflum eða túrbínum sem drífa rafal sem síðan framleiðir rafmagn. Orkuverið að Nesjavöllum rétt fyrir utan Reykjavík framleiðir mest rafmagn af jarðhitastöðvunum eða um 479.000 MWh á ári. Krafla við Mývatni fylgir fast á eftir með rúmlega 461.000 MWh á ári en sú virkjun er enn í þróun og byggingu. Svartsengi við Bláa lónið framleiðir um það bil 370.000 MWh á ári. Alls eru um 200 háhitaborholur í landinu.

Nesjavallavirkjun

Í eldsneytisstöðvum er brennt olíu. Hitinn sem af því hlýst hitar vatn en gufan sem af því hlýst drífur rafal sem myndar rafmagn. Af eldsneytisstöðvum er virkjunin í Grímsey stærst með 660 MWh á ári, siðan kemur Akureyri með 442 MWh, Vestmannaeyjar með 333 MWh, Patreksfjörður með 304 MWh og Neskaupstaður með 284 MWh.

Auk allra þessara almenningsrafstöðva eru margar heimarafstöðvar. Oftast eru heimarafstöðvar til sveita þar sem bæjarlækir eru virkjaðir til þess að framleiða rafmagn.

Heimildir:

• Orkustofnun
• Þorsteinn Hilmarsson, upplýsingafulltrúi Landsvirkjunar Orkuspárnefnd
• Á heimasíðu Orkuveitu Reykjavíkur má nálgast frekari upplýsingar um raforku.

Myndir:

• Wikipedia.is – Búrfellsvirkjun. Sótt 31.3.2011.
• Wikipedia.is – Nesjavallavirkjun. Sótt 31.3.2011.