Vatnsból olíuslys – Hermilíkan

Heimild: 

Nóvember 2018

Verkfræðistofan Vatnaskil hefur þróað aðferðafræði við reikninga á dreifingu olíu í jarðvegi og grunnvatni. Veitur og Vatnaskil nýta nú þá vinnu til að setja upp líkan til að herma olíuslys sem kunna að verða í  nágrenni vatnsbóla Veitna í Heiðmörk. Líkanið tekur tillit til eðliseiginleika olíu og sýnir hvernig hún getur breiðst út, allt frá upptökum að vatnstökuholum, verði mengunarslys.

Í vinnunni eru enn fremur lögð drög að virkni mögulegra mótvægis- og viðbragðsaðgerða, en gert er ráð fyrir að líkanið verði fjölnota verkfæri sem muni styðja við gerð viðbragðsáætlana og styrkja ákvarðanatöku varðandi mótvægisaðgerðir fari olía í jörð í nágrenni vatnsvinnslusvæða.

Veitur hafa umsjón með og reka vatnsból á höfuðborgarsvæðinu, á Vesturlandi og á Suðurlandi.  Til að tryggja öflun heilnæms vatns til framtíðar þarf stöðugt aukna þekkingu á þeim mengunarógnum sem steðja að vatnsbólunum, eðli þeirra og áhrifum.

Nýtist öðrum fyrirtækjum og stofnunum

Ekkert líkan er til fyrir vatnstökusvæði Veitna sem hermir útbreiðslu olíumengunar frá upptökum og þar til hún berst í grunnvatn og dreifist með því. Við útfærslu viðbragðsáætlana og umhverfismats vegna ýmissa fyrirhugaðra framkvæmda á og við vatnsverndarsvæði hefur verið stuðst við núverandi grunnsvatnslíkan Vatnaskila og þá einungis til að leggja mat á dreifingarhraða og viðverutíma olíumengunar eftir að hún hefur borist í grunnvatn. Í það mat vantar útbreiðslu olíu í gegnum jarðveg og jarðlög og að taka tillit til ólíkra eðliseiginleika olíu og vatns.

Aðferðafræðin og líkangerðin mun ekki einungis nýtast Veitum heldur einnig öðrum fyrirtækjum og stofnunum við mat á umhverfisáhrifum vegna ýmissa framkvæmda sem kunna að vera fyrirhugaðar og mengunarhættu sem af þeim stafar. Sem dæmi má nefna viðhald og endurbætur á Suðurlandsvegi sem og ýmsar framkvæmdir á vatnstökusvæðum, t.a.m. vegna aukinnar vatnstöku og lagningar vega og stíga.