Af hverju er kjarnorka á rafmagnsreikninginum?

Heimild:  

Allt um upprunaábyrgðir

Einu sinni á ári fá neytendur rafmagnsreikning þar sem gert er grein fyrir samsetningu orkugjafa við raforkuframleiðslu í Evrópu. Koma þá fram orkugjafar eins og kjarnorka og kol sem ekki eru notaðir hér á landi. Þetta hefur ruglað íslenska neytendur í ríminu.

Ástæðan fyrir þessu er sala á upprunaábyrgðum raforku og hér á eftir verður skýrt hvað þær eru.

Upprunaábyrgðir í hnotskurn

• Samkvæmt lögum er Ísland hluti af evrópska orkumarkaðnum og þar með vottunarkerfi um uppruna rafmagns.
• Upprunaábyrgðir styðja við endurnýjanlega orkuframleiðslu og þar með sporna þær við hlýnun jarðar.
• Án upprunaábyrgðar telst rafmagnið vera úr sameiginlegum orkupotti Evrópu. Þess vegna koma orkugjafar sem ekki eru notaðir á Íslandi, eins og til dæmis kjarnorka, fram á rafmagnsreikningi hér á landi.
• Þú notar endurnýjanlega orku á Íslandi en til þess að fá hana vottaða sem slíka þurfa upprunaábyrgðir að fylgja.

Algengar spurningar: 

Upprunaábyrgðir: Hvað er það?

• Upprunaábyrgðir voru teknar upp til að sporna við hlýnun jarðar í samræmi við alþjóðlega sáttmála.
• Upprunaábyrgðir eru til þess að framleiðendur grænnar orku fái hærra verð fyrir hana – þannig verði meira framleitt af henni.
• Upprunaábyrgðir eru staðfesting á að rafmagnið er úr endurnýjanlegri orku.
• Upprunaábyrgðir votta þannig rafmagnið með viðurkenndum hætti. Fyrir þá vottun þarf að greiða eins og aðrar alþjóðlegar vottanir.

Af hverju selja íslensk orkufyrirtæki upprunaábyrgðir? 

• Viðskipti með upprunaábyrgðir hófust í Evrópu um aldamótin og hér á landi árið 2011.
• Íslenskt rafmagn er framleitt með endurnýjanlegum orkugjöfum. Þess vegna geta orkufyrirtækin selt upprunaábyrgðir og haft af því tekjur.
• Gjaldeyristekjurnar koma öllum landsmönnum til góða.

Af hverju er Ísland með þótt það sé ekki beintengt við Evrópu?

• Samkvæmt lögum er Ísland hluti af evrópska orkumarkaðnum.
• Upprunaábyrgðir eru í raun styrkjakerfi sem fólki og fyrirtækjum er frjálst að taka þátt í.
• Hugsum okkur Evrópubúa sem vill kaupa endurnýjanlega orku en á ekki kost á því. Upprunaábyrgðir gefa honum kost á að styrkja umhverfisvæna orkuframleiðslu þótt hann fái ekki rafmagnið frá henni í innstungurnar hjá sér.

Er þetta ekki einhver syndaaflausn?

• Nei. Þetta er tækifæri til að styðja við góð verk, þar með talið á Íslandi.
• Fólk í Evrópu hefur misgóðan aðgang að endurnýjanlegri orku. Upprunaábyrgðir eru hugsaðar þannig að raforkukaupendur geti stutt við framleiðslu grænnar orku þó að þeir hafi ekki beinan aðgang að henni sjálfir.

Af hverju stendur kjarnorka á rafmagnsreikningnum mínum?

• Það er vegna þess að kjarnorka er notuð til rafmagnsframleiðslu í Evrópu og þú þarft að kaupa upprunaábyrgð ef þú vilt að allt sé 100% endurnýjanlegt á reikningnum þínum. Mánaðarlegur kostnaður fyrir meðalheimili er um 200 kr. á mánuði.
• Þegar upprunaábyrgð er seld til Evrópu færist endurnýjanleikinn af rafmagninu til landsins sem kaupir. Á móti tekur land seljandans við heildarsamsetningu orkuvinnslunnar eins og hún er í Evrópu. Svona þarf þetta að vera til að græna bókhaldið gangi upp.
• Ástæða þess að kjarnorka birtist á rafmagnsreikningi hér á landi er að grænt skírteini hefur verið selt til lands þar sem rafmagn er búið til úr kjarnorku.
• Rafmagnið sem er framleitt á Íslandi er í sjálfu sér alveg jafn grænt og áður.

Hvar fæ ég upprunaábyrgð?

Þú getur fengið þær hjá þínum söluaðila á rafmagni.