Orkuverð, sagan – Leyndarmálinu aflétt
Grein/Linkur: Aflétta trúnaði um raforkusamning OR við Norðurál eftir 10 ára bið
Höfundur: Eiður Þór Árnason
Heimild: 
.
.
Janúar 2021
Aflétta trúnaði um raforkusamning OR við Norðurál eftir 10 ára bið
Norðurál greiðir í dag 25,24 Bandaríkjadali fyrir hverja megavattstund af rafmagni sem fyrirtækið kaupir af Orkuveitu Reykjavíkur fyrir álver sitt Grundartanga, samkvæmt raforkusamningi sem hefur verið opinberaður. Upphæðin jafngildir nú um 3.282 íslenskum krónum en að frádregnum flutningskostnaði fær Orkuveitan 18,89 Bandaríkjadali eða um 2.457 krónur í sinn hlut.
Samkomulag hefur náðst á milli Orkuveitu Reykjavíkur (OR) og Norðuráls um að aflétta trúnaði um rafmagnssölusamning fyrirtækjanna frá árinu 2008. Þess ber að geta að aðeins er um að ræða einn raforkusamning af nokkrum sem OR hefur gert við Norðurál og gæti verð verið breytilegt milli samninga.
Bjarni Bjarnason, forstjóri OR, segir umræddan samning vera barn síns tíma og verðið sem Norðurál greiði sé of lágt til að standa „undir þeirri eðlilegu arðsemiskröfu sem eigendur OR gera.“
„Það hefur reynst OR óhagstætt hvernig álverð hefur þróast. Einnig er flutningsgjald innifalið í samningsverðinu við Norðurál þannig að OR hefur borið alla áhættu af þróun flutningskostnaðar. Svona samningur yrði ekki gerður í dag,“ er haft eftir Bjarna í tilkynningu frá OR.
Norðurál óskaði eftir því að samningurinn yrði opinberaður
OR fór þess á leit við Norðurál árið 2010 að trúnaði af rafmagnssölusamningum yrði aflétt. Samningurinn, sem er sagður vera sá fyrsti af þessum toga til að vera birtur opinberlega, var upphaflega gerður vegna fyrirhugaðs álvers í Helguvík en rafmagnið hefur verið notað í álveri Norðuráls á Grundartanga, segir í tilkynningu.
„Það var svo í nóvember 2020 að samsvarandi ósk barst Orkuveitu Reykjavíkur frá Norðuráli. Á fundi stjórnar OR í sama mánuði var einhugur um að verða við beiðninni. Samið var um viðauka við upphaflega samninginn þar sem trúnaðarákvæði hans er fellt niður.“
Verðið tengt álverði á markaði
„Rafmagnsvinnsla, sala rafmagns og nýting mynda eina helstu stoð atvinnulífs hér á landi. Það eru því ótvíræðir almannahagsmunir af auknu gegnsæi í þessum viðskiptum, ekki síst í ljósi þess að stærstu orkufyrirtækin eru í almannaeigu,“ er haft eftir Bjarna í tilkynningu.
„Þetta er fyrsta skrefið af vonandi fleirum í þá átt að opinber umræða um þessa stóru, gömlu samninga sé byggð á staðreyndum en ekki getgátum eða flökkusögum.“
Rafmagnsverðið í samningnum er tengt álverði á markaði og felur þannig í sér áhættuskiptingu á milli seljanda og kaupanda. Að sögn OR ber verðið þess merki að samningurinn var upphafssamningur til að fá fjárfestingu í nýju álveri hingað til lands.
Í töflunni að neðan, sem er útbúin af OR, má sjá rafmagnsverðið í Bandaríkjadölum á megavattstund miðað við alþjóðlega spá frá því um það leyti að samningurinn var gerður og síðan álverðið eins og það er í dag. Taflan sýnir einnig það rafmagnsverð sem viðkomandi álverð skilar samkvæmt samningnum, flutningskostnað og loks sá hlutur sem skilar sér til OR.
| Forsendur um álverð USD/tonn | Samningsverð USD/MWst | Flutningskostnaður USD/MWst | Hlutur OR USD/MWst |
| Spá fyrir árið 2021: 2.800 | 35,89 | 6,35 | 29,54 |
| Álverð nú: 2.025 | 25,24 | 6,35 | 18,89 |
Umræddur samningurinn er um sölu á 47,5 megavöttum rafmagns. Það eru um 18% af rafmagnssölu OR til Norðuráls og um 11% af rafmagnsvinnslu OR. Aðrir rafmagnssölusamningar OR við Norðurál eru sameiginlegir með HS Orku, sem ekki hefur samþykkt að aflétta trúnaði, að sögn OR.
Landsvirkjun og iðnaðarráðherra vildu aflétta trúnaði um aðra samninga
Mikil umræða spannst um raforkusamninga opinberra orkufyrirtækja við stóriðju í fyrra þegar ISAL, sem rekur álverið í Straumsvík, sakaði Landsvirkjun um að mismuna stóriðjufyrirtækjum og sóttist eftir því að semja um lækkun raforkuverðs.
Eftir opinberar deilur óskaði Landsvirkjun eftir því að trúnaði um raforkusamning sinn við ISAL yrði aflétt. Þá sagði iðnaðarráðerra mikilvægt að allir raforkusamningar stóriðju á Íslandi yrði gerðir opinberir.
