DJúpvatnshverir – Kíslhverir, laugar og goshverir

eftir · maí 22, 2017

Heimild:  

 

Vatnshverir myndast á háhitasvæðum þar sem grunnvatn jarðhitakerfanna (djúpvatnið) er við suðumark og kemur upp að yfirborði. Djúpvatnið er kísilsýruríkt og hrúður fellur út þar sem það kemur fram, jafnan nærri eða fáum tugum metra ofan við kalt grunnvatnsborð umhverfisins.

Flokkun yfirborðsjarðhita í djúpvatnshveri eða hveri með klórríku vatni:

 

Bláhver, Hveravöllum. Ljósmynd Magnús Ólafsson.

Bláhver, Hveravöllum. Ljósmynd Magnús Ólafsson.

Kísilhverir

Grunnvatnið í háhitasvæðunum inniheldur mikið af uppleystum efnum, einkum kísli. Þar sem slíkt vatn kemur upp á yfirborð fellur kísillinn út og myndar bungur af kísilhrúðri umhverfis hveraopin. Stærstu hrúðurbreiðurnar eru nokkrir hektarar að stærð. Dæmi eru Hveragerði, Sandarnir hjá Geysi og Hveravellir. Paldrar á hrúðurbungunum eru óskemmdir á Hveravöllum en máðir eftir traðk og veðraðir á Geysissvæðinu. Kísilhverir koma fyrir í djúpum gilskorningum í grennd við Landmannalaugar en það er lítið hrúður umhverfis.

Kísilhveri má finna: Grændalur/Hveragerði, Geysir, Hveravellir, Landmannalaugar

 

Landmannalaugar. Ljósmynd Guðmundur Ó. Friðleifsson.

Landmannalaugar. Ljósmynd Guðmundur Ó. Friðleifsson.

Djúpvatnsblandaðar laugar

Laugar á háhitasvæðum þar sem djúpvatn og kalt grunnvatn blandast saman. Djúpvatnsuppruninn þekkist á háu kísil- og klórinnihaldi í vatninu. Laugarnar koma fyrir á svæðinu kringum Landmannalaugar og vestan við Námafjall. Landmannalaugar spretta undan Laugahrauni þar sem land er lægst. Laugar af þessum uppruna koma einnig upp úr áreyrum þar nærlendis. Vestan við Námafjall er vatnið í gjánum af þessum uppruna.

Djúpvatnsblandaðar laugar má finna: Landmannalaugar, Öxarfjörður

 

Geysir í Haukadal. Ljósmynd Guðmundur Pálmason.

Geysir í Haukadal. Ljósmynd Guðmundur Pálmason.

Goshverir

Goshverir eru óstöðug fyrirbæri, eflast við jarðskjálfta en hjaðna á milli. Geysir efldist við skjálftana 1896 en hætti að gjósa af sjálfsdáðum 1916. Goshverir hafa komið upp á Reykjanesi við skjálfta en verið skammlífir. Kísilhóllinn er stærsta hrúðurdyngjan á Reykjanesi. Í honum hefur verið goshver sem er löngu sofnaður.

Goshverir gjósa vegna þess að þrýstingur í vatni þeirra minnkar lítillega og það tekur að sjóða undir þrýstingi við hitastig yfir 100°C.  Þá myndast loftbólur sem þrýsta vatnsborðinu upp á við. Við það lækkar þrýstingurinn enn í gosrásinni og suðan eykst og hverinn gýs. Þegar hverinn hefur tæmt sig er gosinu lokið og hann fyllist þá aftur og býr sig undir nýtt gos.

Goshveri má finna: Grændalur/Hveragerði, Geysir, Hveravellir

 

Tags:

Fleira áhugavert: